In een “dipje” belanden we allemaal weleens. Maar wat als je dagelijks opstaat en naar bed gaat met somberheid en depressie? En als je interesse verliest in de mensen en dingen om je heen? Misschien heb je dan last van een depressie, een aandoening die grote invloed heeft op je dagelijks leven en je omgeving. “Ik ben depressief.” Het is niet altijd eenvoudig om dit zo duidelijk tegen iemand te zeggen. Toch is het erg belangrijk om hierover te praten, vooral als er gedachten aan zelfdoding bij komen.
Wat houdt een depressie in?
Een depressie is een aandoening die de stemming en gevoelens beïnvloedt, resulterend in vaak sombere gevoelens. In ernstige gevallen kunnen psychoses optreden, vaak met wanen over armoede, schuld of dood, bekend als een psychotische depressie. Typische kenmerken van een depressieve stoornis zijn rusteloosheid, somberheid, concentratieproblemen en een verminderd gevoel van eigenwaarde. Iemand die depressief is, beleeft nergens meer plezier aan en heeft weinig energie om iets te ondernemen.
Kenmerken van een depressie
- Somberheid en/of verdriet
- Minder plezier en interesse in dingen
Bijkomende symptomen kunnen zijn:
- Veranderingen in eetlust of gewicht
- Rusteloosheid of traagheid
- Slaapproblemen
- Vermoeidheid of verminderde energie
- Concentratieproblemen en moeite met besluitvorming
- Gevoelens van waardeloosheid, schuld of hopeloosheid
- Overmatig denken aan dood of zelfdoding
Een depressie wordt gediagnosticeerd als je minstens 1 van de 2 kernsymptomen hebt en in totaal minstens vijf van bovenstaande symptomen ervaart gedurende meer dan 2 weken, waarbij je deze voor het grootste deel van de dag ervaart. Dit heeft een grote impact op je dagelijks leven, zoals moeite hebben om naar school of werk te gaan en relaties te onderhouden.
Soorten depressie
Depressies variëren van mild tot ernstig. De mate van impact hangt af van hoeveel de symptomen op de voorgrond treden en het dagelijks functioneren verstoren. Er zijn verschillende soorten depressies, waaronder:
Depressie bij ouderen
Als je ouder bent en aan een depressie lijdt, heb je vaak niet zozeer last van extreme somberheid. Je stemming is eerder mat en gelaten. Een depressie bij ouderen wordt dan vaak ook niet herkend. Dat komt omdat de klachten aan de leeftijd worden toegeschreven, maar ook omdat de depressie verschilt met die van jongere mensen met een depressie. Hierdoor krijgen ouderen met een depressie vaak niet de juiste hulp.
Depressie bij jongeren
- 1 op de 10 jongeren krijgt ooit tot zijn of haar 25e jaar te maken met een depressie. Meiden hebben hier vaker last van dan jongens. 7,1% van de jongens en maar liefst 18,9% van de meiden tussen de 18 en 24 jaar heeft ooit zelfs een depressie gehad. En dan tellen we de jongeren met lichte depressieve klachten er nog niet bij op.
Seizoensgebonden depressie
- Wanneer depressieklachten zich elk jaar in hetzelfde seizoen manifesteren, zoals een winterdepressie.De meeste mensen met een seizoensgebonden depressie ervaren deze in de winter. Een kleinere groep heeft echter de piek van hun symptomen in de zomer. Niet-officiële termen die tegenwoordig vaak worden gebruikt om seizoensgebonden depressie en gerelateerde symptomen te beschrijven, zijn: winterdepressie, herfstdepressie, zomerdepressie en voorjaarsmoeheid. Lichttherapie is een veelvoorkomende behandeling die positieve resultaten heeft laten zien bij een groot deel van de mensen met seizoensgebonden depressie.
Oorzaken van een depressie
Persoonlijke eigenschappen
Sommige persoonlijke kenmerken kunnen iemand extra gevoelig maken voor gevoelens van somberheid. Voor sommige mensen is het moeilijk om problemen op te lossen of traumatische gebeurtenissen te verwerken. Ze vinden het misschien moeilijk om steun te zoeken bij anderen en blijven liever alleen met hun problemen. Andere eigenschappen die iemand kwetsbaar kunnen maken voor depressie zijn onder meer:
- Gebrek aan zelfvertrouwen
- De dingen té goed willen doen
- Angst om te mislukken
- Erg veel van jezelf eisen
- Vinden dat je het nooit goed doet.
Lichamelijke oorzaken
Een belangrijke fysieke factor is erfelijkheid. Als depressie voorkomt in je familie, loop je een verhoogd risico op het ontwikkelen van een depressie. Daarnaast kunnen bepaalde stoffen in je lichaam soms leiden tot gevoelens van somberheid. Dit geldt voor hormonen, medicijnen, alcohol en drugs. Bovendien gaan bepaalde lichamelijke aandoeningen vaak gepaard met depressieve symptomen, zoals afwijkingen aan de schildklier- en bijnierschors, diabetes en hart- en vaatziekten.
Wat je meemaakt in je leven
Positieve of negatieve levenservaringen die plotseling optreden, kunnen leiden tot depressie. Voorbeelden hiervan zijn het verlies van een partner, ontslag of een verhuizing. Ook traumatische gebeurtenissen zoals een beroving of een ongeluk kunnen gevoelens van somberheid en angst veroorzaken.
Daarnaast kunnen depressieve gevoelens ontstaan als gevolg van gebeurtenissen uit het verleden, zoals kindermishandeling, seksueel misbruik of het vroegtijdig overlijden van een ouder.
Risico op een depressie verkleinen
Hoe kun je gezond blijven en het risico op een depressie kleiner maken?
- Versterk je mentale kracht, leer om te gaan met teleurstelling en pech. Met een mooi woord kun je dat ‘mentale hygiëne’ noemen.
- Volg ook in een periode vol stress je gewone dagelijkse patronen. Houd je aan een vast dag- en nachtritme.
- Ook gezond eten en regelmatig buiten bewegen verkleint het risico op een depressie.
- Onderhoud regelmatig je sociale contacten, ook als je het wat moeilijker hebt. Zij vormen je vangnet. En praat met je partner, ook als je verdrietig bent of je onbegrepen voelt.
Behandeling van een depressie binnen impegno
In de behandeling van een depressieve stoornis wordt gestart met psycho-educatie (uitleg) over depressieve klachten om het inzicht van kinderen/jongeren in het ontstaan en voortbestaan van hun klachten te vergroten. Vervolgens wordt middels Cognitieve Gedragstherapie en (onderdelen van) een protocollaire behandeling (zoals Depressie) gewerkt aan het verminderen van depressieve klachten. Kinderen leren hun negatieve gedachten om te zetten naar meer helpende gedachten én leren stap voor stap actiever te worden. Activatie is een belangrijk onderdeel van de behandeling van stemmingsklachten. Daarnaast wordt E-health regelmatig ingezet voor het bijhouden van een dagboek, het stapsgewijs actiever worden en het opstellen van een terugvalplan aan het einde van een traject. Binnen impegno Jeugd & Gezin werken we vanuit een systeemgerichte visie, wat betekent dat in het verminderen van stemmingsklachten bij het kind ook het systeem (zoals ouders en school) wordt geadviseerd in hoe het kind hierin te ondersteunen.
Tips tegen een depressie
- Erken je depressie en zoek hulp.
- Hanteer een regelmatig slaap- en eetpatroon.
- Blijf bewegen en zoek de buitenlucht op.
- Praat erover met anderen en zoek steun.
- Doe ontspannende activiteiten.
- Houd een positiviteitsdagboek bij.
- Schrijf dingen op en maak takenlijstjes.
- Geef jezelf complimenten en focus op je positieve eigenschappen.
- Doorbreek negatieve gedachtenpatronen.
- Zoek professionele hulp en therapie indien nodig.
